Monnikenwerk is het. Hij heeft zichzelf al meerdere malen vertwijfeld afgevraagd waar hij toch mee bezig is. Maar Meesterparketlegger en houtkunstenaar Jakko Woudenberg is vastbesloten: zijn versie van Rembrandts De Nachtwacht gaat er komen. Gemaakt van pixels. Van wat? Houten blokjes van 1 cm x 1 cm. En jij kunt hem helpen!
“Kan ik De Nachtwacht van hout maken?” Die vraag popte 23 jaar geleden ineens op in het hoofd van Jakko Woudenberg, terwijl hij als leerling parket aan het leggen was. “Zonder enige aanleiding. Ik had het schilderij zelfs nog nooit in het echt gezien.” Verder dan een idee kwam het in de jaren die volgden ook niet, want druk, druk, druk. En niet met de minste dingen. Zo zou je Jakko kunnen kennen van de jaarringenvloer die hij legde in de ontvangsthal van landschapsarchitect Krinkels in Breda. Een project dat hem wereldwijde bekendheid en prijzen opleverde, waaronder de Vakwerk Awards 2020.
Dit wil ik
Zijn scheiding deed zijn wereld even stilstaan; zette hem aan het denken. “Vooral over mezelf. Wat wil ík eigenlijk?” Het antwoord: alsnog zijn droom verwezenlijken. Schilderij De Nachtwacht namaken met houten blokjes en op ware grootte, bijna 16 vierkante meter. 396 cm breed x 360 cm hoog, om precies te zijn. Hij legde zijn bedrijf Gevloerd stil en vond sponsoren in het Zweedse Bona, parketfabriek Lieverdink, Amsterdamsche Fijnhout en Bouwmaat. De tijd die hij zichzelf gaf? Drie jaar.
Tot leven brengen
Dat het technisch te doen is, weet Jakko nu – na anderhalf jaar van voorbereiding – zeker. Alle aspecten van de uitvoering heeft hij uitgebreid getest. “Een ware ontdekkingsreis; je moet alles uitvogelen.” De monsterklus zelf is nog maar net begonnen, met het zagen van 160.000 pixels uit parketstroken. Blokjes van een centimeter bij een centimeter. Niet van de kopse kant van het hout, maar van de diagonale houtstructuur. Om diepte in het geheel te krijgen. 50 verschillende soorten hout heeft de parketteur tot zijn beschikking, elk met een eigen kleur. Hout uit beheerde bossen (FSC en PEFC), resthout en gerecycled hout. “Door veel houtsoorten en -tinten te gebruiken en te werken met houtstructuren, kun je De Nachtwacht tot leven brengen.”
Tekst loopt door onder de foto’s.
Stroken zagen van 50 verschillende houtsoorten.
“Door te werken met houtstructuren, kun je De Nachtwacht tot leven brengen.”
De pixels moeten circa 1 vierkante centimeter zijn, niet groter.
Kettlebell
Het leggen, is de volgende stap. Een soort schilderen op nummer, maar dan met houten pixels. Daarvoor heeft Jakko het schilderij opgedeeld in 396 panelen van 20 cm x 20 cm. Die later in een soort frame met elkaar worden verbonden. “Op elk paneel passen 400 blokjes. Anders is het mentaal geen doen. De pixels leg je eerst gespiegeld op een glasplaat. Een onderliggend patronenraster geeft aan waar welke houtsoort moet komen.”
Tekst loopt door onder de foto.
Pixelen. Een soort van schilderen op nummer.
Eenmaal vol gelegd, drukt hij er een houten paneel met Bona Titan-lijm (zonder aantastende weekmakers) op, dat vervolgens in een mal gaat. Lijmtangen en een zware kettlebell moet ervoor zorgen dat de blokjes op hun plek blijven tijdens het drogen. “Dat is het ook: stop je te veel pixels in een paneel, dan komt het werk omhoog.” Pas op het eind, als alle panelen af en samengevoegd zijn, wordt het werk geschuurd, gevoegd en gelakt.
Tekst loopt door onder de foto‘s.
Een vol gelegd paneel met een kettlebell op spanning brengen.
Alle 396 panelen worden later met elkaar verbonden.
Wist je dat De Nachtwacht oorspronkelijk groter was? Tijdens een verhuizing in 1715 naar de kleine krijgsraadkamer in het Paleis op de Dam bleek het schilderij niet te passen en werden er vier stroken afgesneden. Uiteindelijk wil Jakko die stukken – met een aantal details en de beeltenis van twee schutters – ook namaken. Dan komt hij uit op circa 200.000 houten pixels, verdeeld over 500 panelen en een totaal formaat van 20 vierkante meter.
Verbinding
Jakko’s versie van De Nachtwacht is niet alleen een uiting van creatief bezig zijn met je vak. Of het najagen van een droom. Het moet een project van verbinding worden. In een tijd dat de wereld behoorlijk op z’n kop staat. “Wat is verbinding eigenlijk? Daar ga ik met deze Nachtwacht naar op zoek. Door hem interactief te maken.” In elk paneel wil hij straks een NFC-chip stoppen, waaraan een uiting over verbinding is gekoppeld. Zoals de podcast die hij met zijn dochter maakte. Door die chips uit te lezen met een – nog te bouwen – app op je smartphone kun je verbinding echt ervaren. “Lopend, dansend, zelfs kruipend als je wilt. Want het schilderij komt op de vloer. Als ‘functional art’.” Of die app er komt is overigens nog maar de vraag. “Dat hangt af van of er genoeg pixels worden gesponsord. Want tja, alles kost geld.”
Tekst loopt door onder de foto.
Jakko Woudenberg gaat het echt doen: met houten blokjes De Nachtwacht namaken.
Waar je over anderhalf jaar dan terechtkunt? “De bestemming is nog onbekend. Ik hoop hem eerst de wereld over te krijgen. Zodat zoveel mogelijk mensen ervan kunnen genieten. Daarna vindt mijn Nachtwacht vast een mooie permanente plek. Daar ben ik van overtuigd.”
Over verbinding gesproken. Je kunt Jakko helpen met het samenstellen van de panelen. Een pixel sponsoren is ook een optie. Van elk gesponsord houten blokje gaat een euro naar de Dutch Wood Artist Foundation. Een stichting die het belang van creativiteit bij ambachten en het bevorderen daarvan – vooral bij de jeugd – onder de aandacht brengt.
Pixelen, er is ook een video van.
