De Wkb – Wet Kwaliteitsborging treedt per 1 januari 2024 in werking. Wat is de Wkb? Wat betekent de Wkb voor mij en mijn onderneming? En wat zijn de Gevolgklassen waar steeds over gesproken wordt in het kader van de Wkb? Allemaal vragen. ZO!Bouw brengt licht in de duisternis. Lees dit artikel en laat de Wkb voor jou werken.
Wat is de Wkb?
De Wkb, de Wet Kwaliteitsborging, wordt ingevoerd met als doel de bouwkwaliteit en het bouwtoezicht te verbeteren. Bij elk vergunningsplichtig bouwwerk moet door de opdrachtgever een kwaliteitsborger worden aangesteld. Deze persoon is de spin in het web, die controleert en ervoor zorgt dat de bouw aan de voorwaarden van de Wkb voldoet.
Waarvoor gaat de Wkb gelden?
De Wet Kwaliteitsborging gaat gelden voor het bouwen en verbouwen van bouwwerken die aan de voorwaarden van Gevolgklasse 1 voldoen. Als je onder de Wkb valt, dan is het noodzakelijk om uiterlijk vier weken voor de start van de bouw een bouwmelding te doen bij de gemeente.
Valt een vergunningplichtig bouwwerk niet onder Gevolgklasse 2, dan blijft het zoals het was en moet de komende jaren nog een bouwvergunning worden aangevraagd bij de gemeente.
Wat betekent de Wkb voor mij en mijn onderneming?
Bij een vergunningsplichtige bouw moet een kwaliteitsborger worden aangesteld. Deze persoon controleert of de bouw gaat volgens het beheersplan. Dit plan is opgesteld voordat de werkzaamheden zijn begonnen. In het beheersplan staan alle kwaliteitseisen van A tot Z beschreven.
Ben jij opdrachtnemer dan ben jij verantwoordelijk voor naleving van de vereisten uit dit beheersplan. De kwaliteitsborger kan je hierop aanspreken. Ben jij een onderaannemer, dan zal jouw opdrachtgever jou om de benodigde informatie vragen, die nodig is volgens het beheersplan. Dat heeft betrekking op de kwaliteit van jouw werkzaamheden, maar ook op de gebruiksvoorschriften van apparatuur en materialen.
Dit betekent het: Wkb in de praktijk – de schilder
Dat klinkt heel bureaucratisch en dat is het zeker in het begin misschien ook wel. Maar als je jouw werkzaamheden hier eenmaal op hebt ingericht, zal het soepeler verlopen. Door de strakke controlefunctie wordt slechte kwaliteit en verkeerd gebruik van materialen hard afgestraft. Bedoeling is dat de serieuze ondernemers hiervan profiteren en beunhazen buitenspel worden gezet.
Wanneer treedt de Wkb in werking?
De Wkb, de Wet Kwaliteitsborging, treedt in werking op 1 januari 2024. Maar … De Wkb wordt in fasen ingevoerd. De Wkb geldt vanaf 1 januari 2024 alleen voor bouwwerken in Gevolgklasse 1. We hebben het dan onder meer over woningen, bedrijfshallen en opslagruimtes. Na drie jaar wordt gekeken of de Wkb ook gaat gelden voor de Gevolgklasssen 2 en 3. Een voorstel hiervoor zal te zijner tijd aan de Tweede Kamer worden voorgesteld.
Wordt de Wkb weer uitgesteld?
De kans dat dit gebeurt, is uiterst klein. Enkele senatoren hebben zich geroerd in de Eerste Kamer. Ondanks deze geluiden die vroegen om uitstel, lijkt dit niet te gaan gebeuren. In het verleden is de Wkb al vaak op de lange baan geschoven. Op 1 januari 2024 lijkt het er dan echt van te komen.
Wat zijn Gevolgklassen?
Daar waar gebouwd wordt, zijn er risico’s. De Wkb stelt eisen aan de uitvoering van de kwaliteitsborging. Je kunt je voorstellen dat er aan de bouw van een schuurtje in de tuin andere risico’s kleven dan aan de bouw van bijvoorbeeld een ziekenhuis, laat staan een kerncentrale. Daarom zijn er verschillende gevolgklassen ingesteld.
Gevolgklasse 1
We hebben het over Gevolgklasse 1 als de persoonlijke gevolgen beperkt zijn als er niet aan de bouwtechnische voorschriften is voldaan. Bij deze gevolgklasse denk je bijvoorbeeld aan woningen, eenvoudige bedrijfsgebouwen en opslagruimtes.
Gevolgklasse 2
Bij Gevolgklasse 2 is er sprake van een reële kans op persoonlijke gevolgen als niet aan de bouwtechnische voorwaarden wordt voldaan. Als voorbeelden gelden gemeentehuizen, bibliotheken, onderwijsgebouwen en woongebouwen met een hoogte tot 70 meter.
Gevolgklasse 3
We spreken van Gevolgklasse 3 als de persoonlijke gevolgen groot zijn als niet wordt voldaan aan de bouwtechnische voorschriften. Het betreft hier complexe bouwwerken, zoals metrostations, voetbalstadions, ziekenhuizen en gebouwen hoger dan 70 meter.
Zijn er uitzonderingen voor Gevolgklasse 1?
Jazeker, die zijn er! Het kan zijn dat gebouwen op het eerste gezicht wel in Gevolgklasse 1 vallen, maar dat toch niet doen. Bouwwerken vallen niet onder Gevolgklasse 1 als:
- Het monumenten zijn. Deze status geldt voor Rijksmonumenten en voor monumenten die door gemeente of provincie zijn aangewezen. Of een bouwwerk een monument is of niet, kun je vinden in het Rijksmonumentenregister of je kunt het navragen bij de gemeente.
- Er een melding brandveilig gebruik verplicht is. Dit is bijvoorbeeld verplicht voor bedrijfspanden bedoeld voor meer dan 150 personen.
- Er in het gebouw milieubelastende activiteiten plaatsvinden waar een vergunning voor nodig is. In het Besluit activiteiten leefomgeving kun je zien of een vergunning nodig is.
- Er een gelijkwaardige oplossing is toegepast voor de constructieve veiligheid of de brandveiligheid. Dit betekent dat in voorkomende gevallen een oplossing is gekozen, die je niet standaard in de bouwregelgeving kunt teruglezen. In die gevallen zal de gemeente het bouwplan beoordelen.
Check hier de factsheet Wkb Gevolgklassen van de Rijksoverheid.
Wat te doen als de bouw niet vergunningplichtig is?
Het leven is een stuk eenvoudiger als er geen vergunning vereist is voor het bouwwerk. In die gevallen heb je ook geen kwaliteitsborger nodig.
Wat is en doet een kwaliteitsborger?
Een kwaliteitsborger is een onafhankelijke controleur, die – zoals de naam al aangeeft – de kwaliteit borgt. De kwaliteitsborger toetst of jouw bouwplan aan de regels voldoet. Dat is voordat de werkzaamheden starten. Ook tijdens de bouw houdt de kwaliteitsborger in de gaten of alles volgens het plan en volgens de regels verloopt. Als de bouw af is, controleert de kwaliteitsborger of er aan alle regels en eisen is voldaan. Is dat het geval dan stelt de kwaliteitsborger een verklaring op. Die verklaring heb je nodig om het gebouw te mogen gebruiken.
Wat kost een kwaliteitsborger?
Een kwaliteitsborger wordt aangesteld door de opdrachtgever en wordt ook betaald door de opdrachtgever. Voordeel van de kwaliteitsborger is dat je geen legekosten meer betaalt. De kosten van een kwaliteitsborger kan in de papieren lopen. In de regel betaal je 1,5% van de aanneemsom. Bij een project van 200.000 euro heb je het dus al over een bedrag van 3000 euro.
Gaat de Wkb leiden tot chaos in de bouw?
Ook bij ZO!Bouw hebben we geen glazen bol en kunnen we niet in de toekomst kijken. Tegenstanders van de Wkb zijn er in groten getale en die schetsen graag donkere scenario’s. Deskundigen zien het rooskleuriger in. Rens ten Hagen van de Online Bouw Academie denkt dat er voor het eind van het jaar veel activiteit zal zijn om nog niet met de Wkb te maken te krijgen. Rens voorspelt vervolgens een soort bouwpauze, waarin even de kat uit de boom worden gekeken. Langzaam kan iedereen wennen aan de nieuwe situatie. Daarna – Rens denkt na een maandje of vijf – wordt het weer business as usual.
Lees ook: Wkb, daar moet je wat mee
Praat mee: Wkb, wat vind jij er van?
