Elke steen van de entree van de botanische tuin Hortus Overzee in Den Helder is van tevoren ingetekend. Twaalf penanten en vijf nissen met kleurige tegeltableaus maken onderdeel uit van de dubbele muur. “Heel wat anders dan in de nieuwbouw meters maken”, zegt metselaar Jan Smakman. “Het is een mooie en aparte klus, zoals ik ze graag doe.”
“Het daagt uit, je moet goed naar de beeldend kunstenaar luisteren en elke keer weer kom je voor problemen te staan die je mag oplossen.” Metselaar Jan Smakman uit Anna Paulowna maakt regelmatig kunstwerken van baksteen, die bijzondere vormen hebben. Zoals die voor Hortus Overzee. Vooral in opdracht van zijn partner, beeldend kunstenaar Ank van der Horst. “Het is prachtig om dat vrije werk te maken. De kunstenaar moet goed kunnen uitleggen en als metselaar moet je goed kunnen luisteren. Of ik zeg wat ik van een ontwerp vind? Ja, maar de opdrachtgever bepaalt.”
Gemetselde bloembollen
Verspreid over de kop van Noord-Holland staat een hele reeks gemetselde kunstwerken, die Jan samen met zijn partner heeft gemaakt. Drie gemetselde bloembollen in Breezand springen er qua vorm uit. “Daar zit totaal geen patroon in. Elke bol is een meter in doorsnee. In eentje zit een verband met vier lagen stenen. Ik heb gebogen ijzeren schenkels laten maken, waarlangs je metselt.”
Voor de 17 meter lange Theatermuur op het schoolplein van basisschool De Twee Pauwen in Wieringerwaard zijn dan weer speciaal rode stenen gemaakt, met een ingebakken voeg op uiteenlopende plaatsen. Langs de golvende wand kunnen schoolkinderen op een stenen bank zitten.
Van de nieuwe entree van Hortus Overzee – zijn jongste klus – is elke steen van tevoren ingetekend. Het ontwerp is heel anders dan de tuinmuur, die Smakman van brokken steen uit een gesloopte muur bouwde.
Tekst loopt door onder de foto’s.
De dubbele muur heeft twaalf penanten en vijf nissen.
In de nissen komen kleurige tegeltableaus.
Carrièremove
Jan zit vanaf zijn zestiende in de bouw. Eerst als metselaar bij een aannemer, waarvoor hij nog steeds regelmatig werkt. Anderhalf jaar timmerde hij dakelementen in een fabriek. “Lekker onder dak. Zoiets wil ik per se een keer doen.” Vanwege de crisis in de bouw werd hij in 2009 zelfstandig ondernemer. Waar hij het vak leerde? Op een leerlingbouwplaats met twee leermeesters. In een relatief beschermde omgeving realiseerden ze twee landhuizen in Den Helder. “Voor jongens van 16 jaar is dat een goeie start.”
Het werken als eenpitter heeft zo z’n voor- en nadelen. “Een baas stuurt je overal naar toe, soms terwijl je midden in een mooi werk zit. Jaren heb ik in Amsterdam gemetseld, maar daar heb ik wel een hekel aan. Nu kun je kiezen. En kijk waar het me brengt (om zich heen kijkend naar Hortus Overzee).”
Gouwe ouwe – Dit artikel verscheen in ZZP’er in de Bouw nummer 2 2020.
Lees ook: ‘In mijn box ligt alles op een vaste plek’.
Lees ook: Gevelpaneel met looks van baksteen.
